ฮ้อเอี๋ย

ฮ้อเอี๋ย หรือหูเหยีย 虎爺 เป็นเทพเสือโคร่ง ที่ได้รับการขนานนามหลายชื่อ เช่น เฮ่ยหูเจียงจวิน 黑虎將軍 หรือ เป๋ยหูเจียงจวิน   白虎將軍    หรือ เชี่ยถานเจียงจวิน下壇將軍 หรือ หูเอี๋ยเสินเจี้ยง  虎爺神將 ที่คนจีนแถบฮกเกี้ยนหรือฝูเจี้ยนและกวางตุ้ง หรือ กว่างตงนับถือว่าเป็นเทพเจ้าแห่งขุนเขาและเจ้าป่า เป็นสัญลักษณ์แห่งความกล้าหาญ เป็นเครื่องหมายของเพศชาย เป็นผู้มีร่างกายสง่างามด้วยอำนาจอันน่าเกรงขาม กล่าวกันว่าชาวจีนที่เกิดในปีเสือมักเป็นผู้นำ
         ในสมัยราชวงศ์ฮั่น ต่างเชื่อกันว่า เสือโคร่งเป็นราชาแห่งสัตว์ทั้งหลาย กล่าวกันว่า เมื่อเสืออายุได้ 500 ปี ขนจะกลายเป็นสีขาว ซึ่งกลายเป็นเทพนิยาย ที่กล่าวกันว่า เสือขาวจะปรากฏเมื่อฮ่องเต้ทรงตั้งอยู่ในความยุติธรรม ทรงบริหารประเทศด้วยทศพิธราชธรรม หรือปรากฏว่ามีสันติสุขไปทั่วปฐพี อีกประการหนึ่งสีขาวหมายถึงเป็นสีหลักห้าสีของจีน และเป็นสัญลักษณ์ของทิศตะวันตก ดังนั้นเสือขาวจึงกลายเป็นเทพผู้พิทักษ์แห่งทิศตะวันตก
           เสือขาว เป็นหนึ่งในสี่สัญลักษณ์ของกลุ่มดาวฤกษ์ หรือบางครั้งเรียกว่า เสือขาวแห่งทิศตะวันตก รวมทั้งหมายถึงธาตุเหล็กด้วย ทิศทั้งสี่ดังกล่าวคือ
        มังกรสีฟ้า 青龍  เจ้าแห่งทิศตะวันออก เป็นสัญลักษณ์ของ ไม้ และฤดูใบไม้ผลิ
        นกสีแดงสด  朱雀   จุ๊เชี่ยว๑   แห่งทิศใต้       เป็นสัญลักษณ์ของ ไฟ และฤดูร้อน
        เสือขาว 白虎 แห่งทิศตะวันตก     เป็นสัญลักษณ์ของ เหล็ก และฤดูใบไม้ร่วง
        เต่าดำ 玄武 แห่งทิศเหนือ      เป็นสัญลักษณ์ของน้ำ  และฤดูหนาว
        กลุ่มดาวฤกษ์ของจีน ทั้งหมดมี  ๒๘ กลุ่ม ตำหนักหรือตำแหน่งกลุ่มดาวฤกษ์ทั้ง ๗ กลุ่มของเสือขาว ทางฟากฟ้าทิศตะวันตก รูปร่างเสือขาว ประกอบด้วยกลุ่มดาวฤกษ์  มีดังนี้
      ส่วนขา 奎   ขวย กลุ่มดาวฤกษ์ ๑๖ ดวง หรือ แอนโดรมีดา
      ส่วนกระดูก  婁  โหลว กลุ่มดาวฤกษ์แอเรียสมี ๓ ดวง
      ส่วนท้อง  胃  เว่ย  กลุ่มดาวฤกษ์แอเรียสมี ๓ดวง
      ส่วนศีรษะมีขน   昴  หมาว   กลุ่มดาวทอรัส มี ๗ ดวง
      ตาข่าย  畢   ปี้ กลุ่มดาวตาข่ายมี ๘ ดวง ปัจจุบันคือ ทอรัส
      จงอยปากเต่า  觜   จึ๊อ    กลุ่มดาวโอเรียน มี ๓ ดวง
      สามดาว 參  เซิ่น   กลุ่มดาวโอเรียนมี ๗ ดวง
         ประเทศจีนตอนใต้มีภาพเขียนเกี่ยวกับเสือโคร่ง๒ เป็นที่นิยมทั่วไป ในสมัยโบราณ ชาวจีนยึดถือเอาเสือโคร่งเป็นสัญลักษณ์ เป็นเครื่องรางของขลังที่สามารถป้องกันไฟ โจรผู้ร้าย ภูตผีปีศาจ กำแพงพระราชวังหรือตามบ้านมักประดับรูปเสือโคร่งไว้ป้องกัน เสือโคร่งเป็นหนึ่งในสี่เทพสัตว์ของจีน คือ มังกร หงส์ เต่าและเสือโคร่ง ซึ่งเป็นเทพสัตว์ที่ประจำทั้งสี่ทิศ ส่วนเสือโคร่งหรือเสือขาวประจำทิศตะวันตก พวกไต้อ๋องหัวหน้าซ่องโจรมักนิยมเอาหนังเสือโคร่งพร้อมศีรษะเท้าเล็บคลุมเก้าอี้ เพื่อแสดงศักยภาพแห่งความเป็นผู้นำที่กล้าหาญ
            เมื่อชาวจีนแผ่นดินใหญ่   ได้อพยพข้ามช่องแคบไปสู่เกาะไต้หวัน พวกเขาได้นำเอารูปแกะสลักไม้ฮ้อเอี๋ย และรูปแกะสลักหินฮ้อเอี๋ยจากตำบลเดิมของพวกตนแถบฮกเกี้ยนและกวางตุ้งไปด้วย เพื่อความปลอดภัยในการเดินทางข้ามทะเล และปรากฏว่าทุกคนปลอดภัย เมื่อไปก่อร่างสร้างตัวที่ไต้หวัน ต่างก็ได้สร้างศาลเจ้าประดิษฐานเทพเจ้าต่างๆ รวมทั้งฮ้อเอี๋ยด้วย การเคารพฮ้อเอี๋ย โดยทั่วไปเดิมมีบริเวณฮกเกี้ยนตอนใต้และกวางตุ้ง ต่อมาจึงได้ขยายไปไต้หวัน เมื่อชาวจีนอพยพมาทำมาหากินแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จึงได้นำเทพเจ้าและฮ้อเอี๋ยมาด้วย
          เดิมกล่าวกันว่าฮ้อเอี๋ยมีหน้าที่พิทักษ์ หรือเป็นองครักษ์ให้กับเทพเจ้าองค์สำคัญในศาลเจ้าเท่านั้น ต่อมาความเชื่อได้ขยายออกไปเป็นเพื่อคุ้มครองป้องกันภัยให้แก่ชาวบ้านด้วย
        คนทั่วไปคิดว่าฮ้อเอี๋ยดุร้ายเหมือนเสือทั่วไป  ฮ้อเอี๋ยสามารถขับไล่ภูตผีปีศาจและเฝ้าศาลเจ้า และต่างถือว่าเป็นเทพเจ้าองค์หนึ่งที่อยู่ในร่างเสือโคร่ง  ชาวบ้านที่กราบไหว้ฮ้อเอี๋ยเพื่อให้ท่านช่วยขับไล่สิ่งชั่วร้ายและคุ้มครองชาวบ้าน พวกเขากลัวพลังอำนาจของฮ้อเอี๋ย ดังนั้นชาวบ้านจึงให้ความเคารพเพื่อให้ท่านคุ้มครองป้องกันภัย

         มีตำนานหนึ่งกล่าวว่า ในสมัยราชวงศ์ซ่ง มีเสือโคร่งตัวหนึ่งชอบกินคนและสัตว์ที่จับได้ วันหนึ่งเสือตัวนี้กินเสื้อผู้หญิงเข้าไปแล้วติดคอ เสือจึงไปหาหมอหลวงให้ช่วย  ฝ่ายหมอหลวงบอกว่า นี่เป็นการทำโทษ จะไม่ช่วยเหลือใดๆ ฝ่ายเสือจึงสัญญาว่าต่อไปจะไม่กระทำอีก และจะไม่ทำร้ายหมอทุกคน เมื่อเสือตัวนี้ตายไป ได้เป็นเทพเจ้า มียศเป็นนานพล เรียกว่า นายพลเสือโคร่ง เฮ่ยหูเจียงจวิน  黑虎將軍  (นายพลเสือดำ)
        ปรากฏว่าภาพเสือโคร่ง ได้นำไปประกอบสิ่งที่เกี่ยวเนื่องกับฮ่องเต้ เช่น โต๊ะ ตั่ง ศาลเจ้า ศิลาจารึก ฯลฯ  ฮ้อเอี๋ยเป็นเทพที่ช่วยขจัดปัดเป่าความเดือดร้อนของมนุษย์ ใครเป็นเจ้านายของฮ้อเอี๋ย เทพเจ้าหลายองค์ที่ทรงขี่เสือโคร่งหรือฮ้อเอี๋ย เช่น ปิก้านกง จ้าวกงหมิง เตียวเทียนซื่อ จู้หยอง เป็นต้น แต่บางคนกล่าวว่าฮ้อเอี๋ยใกล้ชิดกับถู่ตี้กง หรือเทพเจ้าแห่งดิน เพราะชาวจีนบางภาษาตั้งรูปถู่ตี้กงกับฮ้อเอี๋ยที่พื้นดินใกล้กัน


๑  นกสีแดงสด  朱雀   จุ๊เชี่ยว   ไม่ใช่หงส์ 鳳凰  凤凰  เฟิ่งหวง หรือ นกฟินิกซ์   แต่เป็นเหยี่ยวสีแดง หรือเหยี่ยวนกเขาแห่งทิศใต้   Vermilion bird of the South (南方朱雀, Nán Fāng Zhū Què) ไม่ใช่นกกระจอก  แต่บางตำนานนับเอาไปเป็นหงส์ และเป็นสัตว์หนึ่งในสี่ทิศดังกล่าว เพราะนกฟินิกซ์เป็นสัญลักษณ์ของไฟ ซึ่งน่าจะตรงความหมายมากกว่า
๒  คำว่าเสือ Tiger ในที่นี้หมายถึง เสือโคร่ง หรือเสือใหญ่ เสือลายพาดกลอน ส่วนคำว่า Black Tiger General คงไม่ใช้ นายพลเสือดำ น่าจะแปลว่า นายพลเสือดำใหญ่ คำว่าเสือดำใช้ว่าเป้า  豹



Credits : Somboon Kantakian